کمبل بن زیاد

یکی از شیعیان خاص و نزدیک امام علی (ع) بود، که دعای کمیل را از امام نقل نمود .

شخصیت لایقی که علی (ع) علم و عرفان را به او آموخت ، به قدری رشد کرد که رازدار امام به حساب می آمد.

در عبادت و پارسایی در میان یاران امام، نمونه بود.

امام علی (ع) در زمان خلافت خود، کمیل را فرماندار «هیت»(یکی از شهرهای عراق) قرار داد.

در تهاجمی که سپاه معاویه برای غارت به شهر هیت انجام دادند، کمیل دچار اشتباه محاسباتی شد ، دشمن توانست به شهر هیت دست یابد و خسارت قابل توجهی وارد کند ، امام در نامه ای توبیخ آمیز، اورا مورد خطاب قرار دادند:

خلاصه ای از نامه امام به کمیل: ((سستی انسان در انجام آن چه بر عهده او گذارده شده و اصرار بر انجام آن چه در قلمرو وظیفه او نیست، یک ناتوانی روشن و هلاک کننده است . تو به اهل «قرقیسا» حمله کردی ولی از نگهبانی مرزهایی که تحت ولایت تو بود، باز ماندی...

نه بازوی توانمندی داری و نه ترس در دل دشمن ایجاد می کنی ، نه از اهل شهر، پاسداری خوب انجام می دهی و نه رهبرت را از دخالت در امور آنجا بی نیاز می سازی.)) - نامه 61 نهج البلاغه

کمیل بعدا برای جبران این کوتاهی خود به بخشی از سپاه معاویه لطمه زد ، امام ضمن دعای خیر به او و لشکریانش، به او سفارش کردند که باید بعد از این هر مهمّ که پیش آید نخست مرا از کیفیت آن خبر دهی تا آنچه صلاح کار باشد بازگویم ».[ الفتوح، ترجمه، ص 716.]

به جهت اهمیت مقام و زبان مؤثرش، در سن نود سالگی، حجاج بن یوسف نتوانست حق گویی اورا تحمل کند و اورا به شهادت رساند.